Tatsuniya

KALELE BARBAƊEN TUSA Ga ta nan ga ta nan ku! Akwai wani yaro mai wata mummunan al'ada ta sakin tusa a cikin jama'a ba kan gado mai suna Kalele. Ya kasance ya na aikata wannan abu tun ya na ƙarami. Wasu lokutan idan aka zauna da shi  har sai ya kumburawa duk waɗanda ke wannan wajen cikin da warin tusar nan da ya ke gunsurawa. A lokacin da yara ƴan uwan sa su ka fuskanci ya na illata su, sai duk aka daina zama  a inda ya ke ko kuma da zarar shi ya zo cikin yara ya zauna, duk sai kowa ya watse. Wannan abin ya na damunsa amma ya rasa mafita. Ana haka har ya zama saurayi. Duk sauran tsaraikunsa sun samu ƴan mata har magana ta kai ga manya ana shirye shiryen aure, amma shi duk wajen yarinyar da ya je sau ɗaya ba ta yarda da ƙara fitowa ta biyu saboda yanda ya ke sakin abar ta sa ba kan gado kafin su gama taɗi. Ana cikin wannan hali ne sai aka yi wani baƙon wamzami mai bayar da mugunguna. Ya cire kunyarsa ya je ya yi wa wanzami bayani dalla-dalla. Sai wanzam ya ce da shi ga wasu magu...

RABO MARINI Rabo jika ne ga Madakin Rinin Sabo. Tarihi bai kuma samun wani marini kamar Maɗakin Rini Sabo ba kimanin shekaru kusan ɗari kenan da su ka shuɗe. A lokacin da aka ga yanda Rabo ya fara sarrafa aikinsa na rini a karofi cikin ƙwarewa sai manyan da su ka riga  su ka san kakan nasa Sabo su ka fara murmar cewa an kuma samun wani gwamin rinin kamar Sabo. Tun ya na matashin sa ya dinga sarrafa launuka daban daban wajen haɗa wasu launukan da ba'a da su. Aikinsa a koda yaushe ya na banbanta da na sauran ƴan gadon ma a cikin marinan ƙasar Hausa saboda yanda ya ke ƙara shigo da wasu sabbin abubuwa a matsayinsa na matashi mai jini a jika. Hatta masu yin aikin ƙullin adire sai da ya koya musu masu nau'ikan ƙulli waɗanda idan aka rina za su bada wasu zane-zane masu ban sha'awa da ɗaukar hankali. Misali akwai wani nau'in ƙullin adire da ya koyar wanda ake yin sa ƙanana-ƙanana da kuma wasu saboda ƙanƙantar su ma da zare da allura ake yin su. Idan aka gama rinawa aka farke z...

MAKAUNIYA MAI SAƘA Wata makauniya ce ƴar baiwa mai yin saƙa. Ta kasance mai himma wajen fara aikinta tun daga hantsi kuma salla da cin abinci ne kaɗai ke tsayar da ita a duk lokacin da fara aikinta. Ana kawo mata ayyuka daga wurare daban daban saboda ƙwarewarta da kuma jajircewa wajen inganta aiki ga kuma uwa uba cika alƙawari. Ta na yin duk wannan ne saboda ita sam ba ta yarda da yin bara ba don kawai an haife ta da wannan lalurar. Abinda wannan makauniya ba ta sani ba shi ne, akwai wasu miyagun mutane masu haɗa wata layar tsafi da su ke kawo mata aikin saƙa ɓaƙin ƙyalle domin haɗa layar baduhu layar zana. Ta daɗe ta na yin wannan aikin cikin rashin sanin me ake yi da su. Wata rana lokacin marka sai aka zo har gidanta da wasu dogarawa ɗauke da kulake da gororo su na daƙume da wasu mutane su uku. Ɗaya daga cikin su ma har da rawani a kan sa sauran guda biyun kuma sanye da walki wanda aka zagaye shi gaba ɗaya da wasu manya da ƙananun layu. Bayan an tafi da ita ne gaban sarki sai aka faɗ...

MAI ƘIRINIƳA Shawai yaro ne mai rawar kai da ƙiriniya wanda ko  yanzu mutum ya fara ganinsa sai ya fahimci hakan daga gare shi. Shi ko irin baƙuntar nan da yara su ke yi idan sun je baƙon waje ba ya yi. Ya na zuwa wajen duk sai kowa ya san shi kuma sai ya gallabi kowa da raahin ji.  A lokacin da ya ke rarrafe ya taɓa janyo risho da girkin kan gaba ɗaya a jikinsa. Ya samu, inda wuta ta kama rigar sa ga kuma ƙunan da ya samu daga abincin da ke kan tukunyar. Ya samu munanan raunukan kuna a wancan lokacin amma abin ka da yaro ya na warkewa ya ɗora daga inda ya tsaya. A haka mahaifiyar sa ta taso cikin kaffa kaffa da shi don gudun ƙada ya illata kansa ko kuma wani ta hanyar wannan karambani da ƙiriniyar tasa. Bayan ya kai shekara shida ne wata rana yana ciwon kunne sai mahaifiyarsa ta kai shi asibiti. Bayan an duba shi sai likitan ya lura duk da cewa ya na fama da ciwon kunnen amma wannan bai hana shi taɓe taɓe da karanbani ba a ofis ɗin sa. Sai ya tanbayi mahaifiyar cewa : "Shin t...

JUMMAI KUNYA Ga ta nan ga ta nan ku! Wani yammaci wasu ƴan mata har su bakwai su ka je yin itace gefen gari. Waɗannan ƴan mata sune: Asabe, da Ladi, da Atine, da Talatu, da Larai, da Lami da kuma Jummai. Dukkannin su gidajen su maƙoftan juna ne. Bayan sun yi nisa a dawa ne har sun fara yin itace wasu ma har sun fara ɗaure na su, ai kuwa sai wani baƙin hadari ya gangamo daga gabas mai haɗe da iska. Tunda su ka ji sanyin ruwa a cikin hadarin nan su ka sha jinin jikin su cewa wannnan hadarin idan ya tsinke da ruwa sai wani ikon Ubangijin ne kawai zai tsayar da shi. Ai kuwa kafin su gama shawara ruwa mai ƙarfi ya kece. Nan fa su ka nemi wata ƙatuwar bishiyar kuka mai kogo su ka shige ciki. Bayan sun shiga kogon bishiyar kuka nan sun fake ne, kawai sai su ka dinga jin ƙasa ta na motsi. Ashe dodo ne ya zo daf da wannan bishiya ya zauna ya jingina bayansa a daidai ƙofar fita daga wannan kogon bishiyar. Nan fa wannan kogon ya ƙara yin duhu dinɗum ta inda babu mai iya ganin ko da tafin hannunta...

KARE MAI GEMU Gata nan gata nan ku! A yankin Bakin Kasuwar Kurmi da ke gefen Kogin Jakara a Kasar Kano an yi wani kare mai ban al'ajabi da kuma ban tsoro. Shi dai wannan karen duk dan shekara tamanin zuwa sama ya san shi. Imma dai shi ma ya taba ganin sa ko kuma ya ga wanda ya taba kacibis da shi a cikin matsa masu yawon dare  Kare ne mai ban mamaki wanda ya ke yawo a kewayen kasuwar domin hana bata gari aikata mummunan aikin fasa shaguna da sauran laifukan bata gari  Wadanda su ka ga wannan karen sun tabbatar da cewa ya na yin magana kuma wuyansa daure ya ke da wata irin murtikekiyar sarka ta bakin karfe har ta na jan kasa. Duk sanda ya fito makotan yankin kan ji karar wannan sarkar da ke wuyansa tana jan kasa kachacharr-kachacharr-kachacharr! Dattawa da matasan wancan lokacin sun kasance idan sun gama da shi su na yi masa sannu ko su gaishe shi kuma shi ma ya na amsawa cikin mutuntawa. Babu wanda ya ke nufar sa da wani mummunan abu shi ma haka nan ya ke zaune zaman amana da ...

GIZO YA ZAMA GIWA Gata nan ga ta nan ku! Gizo ne dai ya je rafi neman abinda zai kawo wa ƙoƙi ta dafa musu. Yana cikin shawaginsa a gaɓar rafi sai ya hangi wata kwalaba mai ɗauke da wani irn abu mai kauri kamar zuma a ciki. An dai rufe saman bakin kwalabar da wata irin fatar guza mai sheƙi sannan an rubuta cewa: "Kada ka buɗe kwalabar nan sai idan ka san cewa ta ka ce." Shi dai Gizo bai ma san abinda aka rubuta ba saboda tun yana ƙarami ya daina zuwa makaranta don haka bai iya karatu da ruɓutu ba dole sai dai ya kaiwa Ƙoƙi ta karanta masa. A nan dai ya haƙura da nemo abimda da za su cinya tawo da sauri gida wajen Ƙoƙi. "Ƙoƙi Koƙi jo nan mun shamo aijiki" Haka Gizo ya dinga kiran Ƙoƙi cikin ƙaguwa da zumuɗi. Ƙoƙi na karɓar kwalaba nan ta duba sai ta ga abinda aka rubuta ɓaroɓar a jikin fatar nan da badukku ya ɗinke bakin kwalbar da ita. Nan take ta cewa Gizo ya yi sauri ya mayar da wannan kwalabar tun da dai ya san ba ta sa ba ce ba. Anan fa Gizo ya hau ƙoƙi da faɗa ...

GIRGIZAR RUWA Wani gari ne mai suna Tabarau da babu wani mutanen kirki sai wani mutum guda daya shi da yayansa da wasu yan tsirarun mabiyan sa. Hatta matar sa da babban dan sa ma ba sa bin hanyarsa da koyarwar sa. Ya yi matukar kokarin ganin sun dawo kan hanyar daidai amma sai su ka dauke shi ma abin yi wa ba'a, izgilanci, galatsi da kuma dariya. Wannan dattijon mutum bai gajiya ba wajen nusar da su kada su fuskanci fushin Ubangiji amma ina sun ki aminta da wannan wa'azi na sa. Wani lokacin ma idan ya yi mu su wa'azin haka su ke lakada masa duka da sanya yan kananan yara su dinga bin sa da jifa har sai ya suma. Bayan ya farfado sai ya koma gida, amma fa wanna ba zai hana shi fitowa gobe ba domin sake yi musu wa'azi. Ana haka har ya doshi shekaru dubu ya na fama da wadanan mutane nasa. Bayan da ya ga cewa duk tsohon da ya zo zai mutu sai ya debo yayansa da jkokinsa ya nuna musu wannan bawan Allah sannan ya ce musu duk wanda ya bi shi ko bayan ransa to ya tsine masa kuma ...

BORI YA KAR BOƘA Wani mugun boka ne dai wami mugun bokanne dai. Ya kasance ya na baiwa azzalumai magunguna su na illata ko ma salwantar da rayuwan mutane da yawa a baya.  Ya yi sanadiyyar haukacewa da bacewar mutane masu yawa a cikin wannan kazamin aikin nasa.  Idan mahasada su na son ganin bayan wanda su ke yi wa hassda to wajen wannan maketacin bokan su ke zuwa. Ya na kan sharafin sa na halakar da jama'a ne sai aka samu wata mata mai suna Afiruwa ta ba shi wani aiki na salwantar da kishiryata Hanne. Bayan boka yankarbi wannan aiki ya buga kasa ya sake bugawa har sau uku. A na hudun kuwa sai Afiruwa ta ga ya bata rai ya mulmulo wata irin ashariyar da bata taba jin irin ta ba ya kundumo. "Mu za'a yi wa haka?" Boka yabfada ya na wani irn wuci mai ban tsoro. Afiruwa ta ce me ke faruwa ne Baban Tsumbur? Ya ce mata wannan aikin ba karami ba ne amma ko mai zai faru sai mun yi shi. Wannan kishiyar ta ki a tsaye ta ke amma ba za mu taba bawa Tsumbur kunya ba. Ya fada mata du...

AUTA YA ZAMA DOYA Shekaru kusan talatin da su ka wuce anyi wasu masu ƙulumboto da su ka shigo ƙasar Hausa da ke  mayar da mutane doya su ɗauƙe su kai su giidan tsafi. Duk iyayen yara sun kasance su na yi wa yaran su gargaɗin cewa kada su ga wani abu a ƙasa su tsaya su tsinta za su zama doya. Wannan gargaɗinn ya zauna a zukatan yawancin yara sai dai ƴan tsiraru masu kunnen ƙashi daga cikin su. Akwai wani sangartaccen yaro mai ƙiriniya kuma mai kunnen ƙashi mai suna Auta. Ana kiransa Auta ne domin shi ne ɗan autan iya da baba a gidan su gaba ɗaya. Iyayemsa su na nuna masa gata mai yawa. Yawancin lokuta ma ya kan aikata wasu abubuwan da ya kamata a ce an hora shi amma sai kawai su yi dariya su ce: "ka gan ka ko Auta?" Shikenan iya ƙarshen faɗan da ake yi masa idan ya aikata babban laifi. Wata rana yara sun tafi kasuwa aike, sai su ka ga wata sabuwar naira ɗari a ƙasa. Mutane na ta wucewa ba su lura da ita ba. Kwatsam sai Auta ya ƙyallara idonsa ya hangota. Auta ya cewa sauran ya...

TUNFAFIYAR KAN SHURI Wata rana da Jume da Rabe da Mahe su ka hada kai su ka tafi farautar beran daji shiyyar Kwarin Shuri. A daidai lokacin Baffan su Aminu ya hango su sun hade kai sun nufi wajen ya kirawo su ya ce da su: "Ina za ku je da tsakar ranar nan haka? Sai wannan ya kalli wancan su ka hau in'ina irin ta marasa gaskiya. Sai Rabe ya yi caraf ya ce wa Kawu: " Ai daman aiken mu aka yi mu yi wo icen girkin rana" Sai kawu ya ce to: "To Allah ya tsare, amma ba'a son shiga wajen nan fa da garjin rana haka, dafatan dai za ku kiyaye" Duk sai su ka kara hada baki su ka ce ma sa: "e za mu kula Kawu" Bayan rabuwar su da Kawu Aminu ne duk su ka bushe da dariya su na cewa: "Amma dai Rabe ka iya shirya karya,. Wato wai itace za mu yi wo ko?" Duk su ukun su ka kara bushewa da dariya su na kara nausawa cikin sarkakiyar duhuwar bishiyoyin Kwarin Shuri. Su na cikin tafiya ne sai su ka hango wani shurin da ya ke na jar kasa zalla. Jume ya ce aje...

GATSORIYA MAI CIZON YARA Ga ta nan ga ta nan ku! Wani yaro dai dai wani yaro ne dai da ake ce masa Gatsoriya saboda ya da zako zakon hakoran gaba. Sunan sa na gaskiya dai Garbati.  Tun ya na karamin yaro ya ke cizo mutane. Kai hatta Innarsa ma ya na wata shida tabyaye shi domin yada kwallon mangwaro domin ta wuta da kuda. Garbati ko na ce mu ku Gatsoriya bai bar wannan dabi'ar ta sa ba har ya kai shekara hudu. Wata rana ana bikin dangi na yan maza zar har aure uku a gidan su na yawa. Sai wata Goggonsa ta lura da yanda Garbati Gatsoriya ya ke addabar yayan jama'a da cizo. Sai da ta kai duk iyayen yaran da su ka hango Gatsoriya sai su fara sungume yayansu suna goyewa don gudun kada su sha cizon Garbati Gatsoriya. Bayan an dauki lokaci wannan Goggon na sa ta lura da yanda Garbati ya zama dodo abin tsoro ga yara da ma iyayen yaran. Sai kawai aka ga ta famko hannun Garbati ta ganyara masa cizo bayan da ga ya ciji wata yar afiruwar yarinya ta goye har sai da shatun hakoran nasa na ga...

MAI KUKAN WANKA Gata nan ga ta nan ku! A zamanin Sarkin garin Tugoru wanda ake kira Tankwa III ne aka haifi wani yaro mai suna Inuwa Na Najatau. Ana kiransa Na Jatau ne kasancewar sunan mahaifinsa Jatau kuma shi ne dan sa na fari. Tun ya na dan jariri baya kaunar wanka. Da an dauka kuriciya ce irin ta wasu yaran. Amma abin ya dinga gawurta har zuwa lokacin da ya cika shekara takwas bai daina kukan wanka ba. A duk lokacin da aka ce ya yi wankan da kan sa kuma nan ma sai ya shiga bayi ya shekar da ruwan ya ce wai ya gama. An yi masa wakoki da ature iri-iri na mai kukan wanka amma ina abu sai gaba ya ke yi. Na Jatau a lokacin da aka haife shi jajur ya ke kamar tsada, amma zuwa lokacin da ya kai shekara takwas ya yi wani jurwaye da waskane da kirci kamar wanda aka tono daga rami. Saboda tsabar rashin son wankan Na Jatau har sai da ya zama ya fara wari duk inda ya shiga ana kau da kai ga masu jin kunyar sa kenan. Amma wadanda su ke babu wata kara tsakanin su kai tsaye su ke toshe hancin su ...

DODANNIAYAR KUKA A dajin Kalgo da ke Kasar Gobir akwai wata shu'umar bishiyar kuka da mutanen yankin su ka sanywa suna Dodanniyar Kuka. Wannan bishiya bishiya ce mai ban tsoro da kallonta. Tsofaffi sun shaidawa jikokin su cewa su ma kakaninsu sun fada musu cewa wannan bishiyar tafi shekara duba bakwai. Ko ina jikinta jijiyoyi ne daga sama har kasa. Sannan wasu lokutan akan ga wani ruwa kamar jini ya na kwaranyowa daga jikin jijiyoyin nan nata. Dayawa mutane ba su san asalin abinda ya sanya ake ganin wannan jinin ba sai dai mazauna wajen su na da camfe-camfe iri-iri akan wannan dattijuwar bishiyar. Wasu sun ce mayu ne ke anfani da ita wajen shaye ko tsotse jikin duk wanda ya je kusa da ita. Wasu kuma su ka ce ai dodo ne a cikinta da ya ke fitowa tsakar dare domin dauke mutane ya shige da su cikinta ya cinye su. Wani bangaren kuma su ka ce ai muggan iskokai ne a cikinta kasancewar daman ai bishiyar kuka ce. Da dai sauran irin wadannan tatsuniyoyi da camfe-camfe da aka gada tun iyaye ...

BAREWA DA RAKUMIN DAWA Wata rana barewa ta na cikin kiwo sai ta hango rakumin dawa a gabar kogi ya samu ciyawa sharshar ya na ta kiwo abinsa. Barewa ta daga murya ta ce wa rakumin dawa: Ta ina ka wuce ka je gabar kogin nan? Rakumin dawa shi ma ya dago murya ya ce: Ta cikin ruwan mana. Har zuwa ina ruwan ya kawo maka? Barewa ta sake tambayar rakumin dawa. Iya kaurina. Rakumin dawa ya maido mata da jawabi. Rufe bakn sa ke da wuya sai barewa ta tsoma kafunta cikin ruwa ta hau linkaya. Ashe ruwan ba karamin zurfi ne da shi ba. Nan da nan ruwa ya nemi shanye kan barewa tana kuka ta na linkaya domin ganin ta tseratar da rayuwarta, har zuwa lokacin da Allah ya taimaketa dai igiyar ruwa ta ja ta zuwa gabar kogi. Bayan da ta isa gaba cikin sa'a ne dai sai ta fadi ta  suma. Nan da nan rakumin dawa ya zo ya dinga daddana mata cikinta har sai da ruwan da ta shaka ya gama ficewa tas daga cikinta da baka da hanci. Bayan farfadowar barewa ne fa ta harari rakumin dawa ta na mai cewa: Ashe daman ka...

FALALU FALKE A BIRNIN BADUN Falalu shahararren falke da ya yi suna a ƙasar Hausa shekaru aru-aru kafin zuwan Anasara. Ya kasance mutumin Darazau ne shi. Ya kan je fatauci tun daga Darazau har sai ya dangana da Gwanja inda ya ke saro goro sannan kuma ya kai musu kayan mu na nan ƙasar zuwa can. Wannan ce sana'ar da shi ma ya gada a wajen mahaifinsa inda shi ma din ya gaje ta a wajen mahaifinsa. Yana cikin wannan sana'a tasa da ya gada sai ya je Birnin Badun wata shekara inda ya tarar da ana wani bikin gargajiya wanda idan aka sami wamda ya yi nasara za'a aura masa ƴar sarkin garin. Saboda tsabar yarda da kan sa sai Falalu ya shiga cikin wannan gasar gaba gaɗi ba tare da ya san abokan gwabzawar sa ba ma. Ita wannan gasar dai ana haɗa kokawa ne tsakanin mutane biyu duk wanda kuma ya yi nasara shi ne zai gwabza da nagaba. Bayan Falalu ya bayar da sunan sa ne sai ya hango wani gabjejen mutum ne abokin karawar ta sa. Falalu ya yi kamar ya janye takarar sa amma ya ji tsoron jin kun...

MADUGU UBAN TAFIYA A lokacin da ake tafiye tafiye zuwa fatauci a kan raƙuma da dawakai akan sami jagoran tafiya wanda ake kira da madugu. Wannan jagora kan kasance cewa ya ƙware kan sanin hanyoyi da surƙuƙin duk inda za'a je. Kuma dole ne Madugu ya kasance jarumi mai sanin taurarin da ke nuna hanyar da za'a bi kuma jajirtacce kasancewar duk wanda ya ke cikin tawagar nan a ƙarƙashin kulawar sa ya ke Madugu Ali wani babban attijire kuma madugu da aka taɓa yi a birnin Kano. Yana zuwa fatauci daga Kano har Tambutu a Mali daga nan kuma ya kan je har Mortaniya sannan ya ƙara jagorantar fatake da kayan da su ka sayo daga waɗancan ƙasashe zuwa gida cikin aminci da yardar Ubangiji. Ya tara dukiya mai tarin yawa da gidaje da mata huɗu da bayi da ƙwaraƙwarai. Bayan zuwan turawa sun yi koƙarin su daƙile wannan safara da ake yi. Mutane da dama sun haƙura da bin waɗannan hanyoyi domin fatauci. Amma Madugu da iyalan sa ba su ja da baya ba. A halin yanzu ƴaƴansa sun yi ƙoƙari wajen zamanantar ...

.......ADON TAFIYA Mamman wani Bahaushe ne mazaunin ƙasar Ghana. Asaalin kakanin iyayen sa  sun ta fi can ne daga jihar Katsina da ke Arewacin Najeriya shekaru aru-aru da su ka gabata. Mutum ne shi mai fara'a da son jama'a. Wannan ya sanya duk wanda ya je ƙasar Ghana da shi za'a haɗa shi domin ya bashi masuaki da sauran karamci iri-iri. Abin har ya zame masa jiki ba ya taɓa ƙorafi ko gazawa wajen hidimtawa al'umma kuma ba tare da ya nemi komai daga gare su ba. Akwai wani matashi da ya je garin shekaru goma da su ka gabata domin neman aiki. Haka nan Mamman ya dinga faɗi tashi da shi tamkar ɗan uwansa na jini. Ba shi da ko abin shinfiɗa haka nan ya je kasuwa ya siyo masa duk wani abu da zai buƙata a wannan zaman. Bayan ya gama zaman sa a Gahana ne na wata biyu ya samu ya wuce Turai inda ya sami takardar zama a matsayin ɗan gudun hijira saboda rashin tsaro a Arewa. Yanzu dai wannan matashi ya kammala karatunsa har ma ya shiga siyasa ya sami ɗan majalisar yankin da ya ke za...

AUDU MAƘERI Ƙira wata babbar sana'a ce da aka gada tun kaka da kakanni. Gidan su Audu ya kasance ɗaya daga cikin mashahuran gidajen da su ka shahara da ƙira. Wannan ya sanya ma daga cikin ahalinsu ne ake naɗa sarkin ƙira na garin. Su na da maƙeran fari da kuma na baƙi duk a cikin su. Tun Audu ya na ƙarami aka gano cewa ya na da hazaƙa da baiwa ta musamman akan wannan sana'a. Ya kan ƙirƙiri abubuwa waɗanda ba'a saba yin su ba. A sanadiyyarsa aka samu sabbin abubuwa masu ban sha'awa da ƙayatarwa. Ya kasance ya iya duk ɓangarorin ƙira wato na maƙeran fari da na baƙi. Idan aka tashi yin biki ko suna a gidan su kuwa, baƙi daga sauran maƙotan ƙashe ma su na shigowa domin kashe kwarkwatar idanuwan su da yanda ake wasannin al'adu na maƙera masu ƙayatarwa da ban al'ajabi. Idan aka haifi jariri kuma, sai an sanya shi a cikin huta an cigaba da hurata da zuga-zugi da ta yi jajur sannan a ciro ƙarfen da yayi jajur a cikin wuta a ɗoɗana masa amma ƴan kallo na gani ko geza...

ƘARSHEN MAI TSOKANA Akwai wani yaro mainsuna Iro a unguwar Matan Lufuda da ya kasance mai yawan tsokana. Tsokanar sa ba ta tsaya kan masu larura taɓin gankali ko maus wata tawaya ba har dabbobi kamar su kare da shanu ya ke zuwa ya tsokano ya gudu. Anyi anyi da shi ya bar wannan mummunar ta'ada amma ina magininya riga ma hori. Wata rana ya dawon da kai niƙa  sai ya hango wani mai lalura yara na tsokanar sa shi kuma ya jifan su da gunguma gunguma duwatsu. Maimakom ya wuce gida ya kai niƙan nan kawai shi ma sai ya shige gaba saboda ga abin nema ya samu. Bayan wani ɗan lokaci sai kuwa mai lalurar nan ya mulmulo wani.jifa sai a goshin Iro. Nan take kuwa fantekar da ke ɗauke da garin da ya kai niƙan nan ta tsalle dagankan sa ta kefe a kasa duk garin ya baje a ƙasa yara su ka bo ta kai anƙoƙarin su na tserewa jifan Tsolo. Jini kamar da bakin ƙwarya neke shatata daga inda ya ɓasge a goshin sa sakamakon wanna jifa. Kowa ta gudu ya bar shi anan ya na kuka. Sai da wani mai kayan miya ya kori ...

MAIRAMA ƘANWAR MAZA Mairama yarunya ce wadda ke bin yan maza har bakwai a ɗakin su. Saboda haka da yawan mutane ke ce mata Dela. Mairamaa ta taso cikin maza. Tare su ke yin komai daga kan wasa har zuwa cin abinci da hira duk da ƴan uwanta maza ta ke yi kasancewa babu mata tsaraikunta a gidan da su ke wanda ya kasance gidan yawa ne. Bayan da Mairama ta kai shekaru shida ne sai mahaifiyar su ta lura da yanayin irin halayen ƴar tata. Ta kan yi ƴar dungure da alkafura kamar dai yanda ta ga yayyanta maza su na yi. Ta fi shaƙuwa da Ali wanda shi ne sakonta. Duk abinda ya yi na ƙiriniyar yan maza to tabbas kuwa sai ta gwada yi. Mairama ta iya keke ta iya dambe da kokawa da sauran wasannin maza dai kamar su langa da makamantansu. Kai hatta maganar Mairama ta rikiɗe ta zama gwangwaram kamar ta maza. Sau tari ba ta sha'awar ɗaura zani ko siket ma. Wannan ya sa yawancin kayanta ake ɗinka mata da wando ba zani ko siket ba domin kuwa ko an ɗinka zanin ma bata iya ɗaurawa ba. Mutanen unguwa ...

MAMUDA ADALIN SARKI Sarki Mamuda wani sarki ne da aka yi shi a ƙasar Arawa mai son talakawan sa da kuma kyautata musu a iya bakin ƙoƙarinsa. Sarkin Mudi kamar yanda wasu kan taƙaita sunan sa ya kafa gagarunin tarihi a ƙasar Arawa ta yanda bayan ya yi sarauta duk wani yaro da aka raɗawa su na Mamuda to fa tabbas sunan sa ya ci. Wanna ya sanya har yanzu ƙasar cike da masu irin wannan suna bila adaɗin, kuma akn yi wa mai irin sunan ƙaƙabi da Mudi ko Mai Arawa. Sarki ya sami wannan soyayya ne da ƙauna daga talakawan sa saboda kyawawan dabi'unsa. Duk wata ɗabi'a da za ace ma ta tur, to sarki baya ko kusantar hanyar ta tun yana saurayi ma kafin ya hau karagar mulki. Duk da kasancewar sa ɗan sarki kuma jika sarakuna ta ɓangaren uwa da uba, wannan bai sanya sbi ya lalace ba ƙamar yanda aka saba ganin masu irin matsayin sa su na zama sangartattu, taɓararru kuma marasa daraja jama'a ga girman kai da aikata wasu manyan katoɓara da yin ƙaurin suna wajen aikata baɗala. Ya kasance duk ta...

MAGANA MAI DAFI "Kullum ku kasance ma su kyakkywan lafazi yayinda kuke magana domin wannan ma sadaƙa ce inji Manzo ASW"  Wannan shi ne abinda Ilu ya tarar liman ya na faɗa akan minbari yayinda ya iso masallacin Juma'a. Bayan ya sami waje ya zauna ne sai ya yi tagumi kuma ya tsunduma cikin tekun tunani. "Ilu! Ilu! Ilu! Ka tashi za'a tayar da sallah fa!" Cewar mutanen da ke kusa da shi a sahun sallar Juma'a. Ba shiri Ilu ya tashi ya je ya sake ɗaura al'wala ya zo ya riski sallah. Bayan an idar da sallar nan fa aka dinga tambayar Ilu dalilin da ya sa ya fita hayyacin sa lokacin da ake yin huɗuba har sai da kamar hankalimsa ma ya gushe.   Anan ya kada baki ya ce musu shi ya kasnace dan garin Tsaunin Ƙunci ne kafin ya tawo birni karatu da kuma nema. Bayan ya kammala karatu ne ya fara sana'oi har ya zama ya mallaki gida a birni.  "Na kasance mai yawan faɗawa mutane baƙaƙen maganganu duk lokacin da su ke tattauanwa da ni. Sanadiyyar hakan ne na ras...

TSAHIRO TSAGE Tsahiro yaro ne mafaɗacin gaske. Duk sanda ya fita waje da riga sai ya dawo da ita a yayyage saboda tsabar dambe da shaƙa da faɗan da ya ke yawan yi har da matasan yaran da ma su ka fi shi a shekaru. Duk iyayen sa sun yi sun gaji. An yi masa addu'ar an bashi ruwan alwalar an bashi ruwan randar masallatai tara amma duk zuciyar sa bata risuna ba sai ma kara tsauri ta ke yi  Tun yana ɗan shekara biyar ne kakarsa ta sanya masa wannan suna na Tsage. Lokacin da aka tambayeta: "Wai shin menene tsage ne Kaka? Sai ta ce: "Ai tsage wani irin mafaɗacin kifi ne wanda idan su ka fara faɗa har sai ɗaya yaga ɗayan ya mutu baya ko motsi sannan faɗan zai ƙare." Wannan mummunan suna dai tabbasa ya bi Tsahiro kuma ya na tasiri akansa tunda daman ance suna linzami. Bayan da ya cika shekarun zuwa gabas ne aka ɗauke shi daga gaban iyayen sa aka kai shi tsangayar Malam Goni Bukar Ghana da ke can Gabas. Anan ma dai mai hali bai fasa halin nasa ba. Malam sai da ya gaji da kawo ...

LANTARKIN MUTANEN DAURI A wani gari can wajen ƙasar Misra an yi wani masanin kufai da tarihi mai suna Ramzi Alhamdani. Wannan masani ya shahara wajen bincike kan dalar gyaɗar Misrawa da yanda su ke adana gawawwaki da sauran tatsuniyoyi da nazari kan Fir'aunoni da bayanai akan daulolin su. Wata rana ya na tsaƙ da bincike sai ya tono wani abu mai kama da fitila. Cikin ikon Allah daɗewar da wannan abu ya yi a ƙarƙashin ƙasa bai sanya ya yi ko ƙwarzane ba. Hatta kwalbar da ke kewaye da abin ko tsagewa ma ba ta yi ba duk da irin nauyin ɓaraguzan da aka haƙe daga kanta kafin a riske ta. Kowa ya cika da mamaki akan menene wannan abin kuma ya ya su ke anfanin da shi a wancan lokacin? Bayan ya je gida ya huta ya yi wanka sai ya ɗauki wannan abu ya shiga ɗakin bincike. Ya dinga ƙoƙarin buɗe shi har dai dare ya tsala amma ya rasa ganin makamar inda zai fara dagawa domin buɗe cikinsa don faɗaɗa yin nazari. Haka dai ya haƙura ya je ya kwanta cike da al'ajaba. Ya na tsaƙa da barci ne sai ya ...

AWAISU ƊAN ALBARKA Yaron Kirki wato Awaisu yaro ne mai ladabi da biyya tun tasowar sa. Mahaifiƴar sa ce ta sanya masa wannan suna Ɗan albarka saboda bai taɓa saɓa mata ko janyo mata zagi ko abin faɗa a maƙota ba. Yaron kirki ya kasance abin kwatancen iyaye ga ƴaƴan su idan  su na yi musu gargaɗi ko nasiha. Kullum mahaifiyar sa tana yawan yi masa fatan alheri da addu'oin Allah ya ɗaukaka shi. Bayan ya cika shekara goma sha biyu ne ya fara bin fatake zuwa Agadas domin sayo kayan can da kuma kai musu kayan mu na nan ƙasar kamar kayan saƙi da kayan da maƙera su ka ƙera masu ban sha'awa. A hanyar su su kan gamu da ɓarayi da sauran namun dawa masu hatsarin gaske. Yaron kirki ya kasance ba ya jin ko ɗar ko gezau ƙasancewar ya yi amanna da cewa babu wani mummunan abu da ya isa ya cutar da shi tunda dai ya na tare da addu'a da sanya albarkar mahaifiyar sa. Duk sanda za'a tafi fatauci sai an sanya shi ya jagoranci addu'a domin samun nasara da kuma neman tsari.  Ana haka ne ba...

ALƘAWARIN ƳAN WUTA Kƴan alƙawari cikawa. Wannan karin magana ne mai cike da darasi da kuma wa'azantarwa. A Dajin Goruba an yi wasu ɓagane da su ke zaune kusa da wani garken barewa. Su kan fita kiwo tare, sannan kuma su je shan ruwa a rafi da yamna liƙis tare sannan su ƙara rankayawa su dawo makwanci tare kasancewar su na kusa da juna. An yi zamunna ana ganin su tare su na zaune cikin lumana da aminci.da juna. Duk lokacin da ɗaya ya hango wani abin cutarwa zai sanar da maƙobcinsa domin a guda tarea a kuma tsira tare. Ana haka sai aka sami wani baƙon zaki da ya shigo dajin Goruba kasancewa dajin da su ke zaune an sami ɓarkewar wutar daji duk namun ciki sun fantsama zuwa maƙotan dazuka. Wannan baƙon zaki ya kasance a ɗimauce ya kan kai farmaki cikin garken dabbobi ya yi tumbe ya warci duk wadda tsautsati ya afkawa. Namun dajin Goruba ba sa jin daɗin wannan ɓarna da zakin nan ya ke yawan yi musu a kowace rana. Sai dila ya bada shawara bayan duk an haɗu a Dutsen Shawara anan ne aka yank...

GILLARI GIRBAU SARKIN KARYA Liti wanda yanzu kowa ya fi sani da Girbau ya kasance mutum wanda ya shahara da ƙarya a garin Farin Duma. Ya soma wannnan mugun hali na sa ne tun ya na matashi. A halin yanzu kuwa  ya haura sheka saba'in amma kullum abin sia gaba ma ya ke yi ba baya ba. Ya na da iyalai har da jikoki da ƴaƴan jikoki amma har jikokin sa sun san lokutan da ya ke sakin baki ya girbota, to abin ka da sabo wai gawa da gatsine. Duk lokacin da ya ji jikokin nan nasa, cikin zolaya sun ce: "Allah ko Kaka?" To fa ya girba abar tasa kena wato dai ƙarya. Wasu lokutan ya kan sha jinin jikikln sa da zarar ya ji sun fadi waccan kalmar, amma sai ya ɓuge da borin kunya ya na cewa: "To ku na nufin na yi abar kenan ko?"Amma sau tari idan labarin ya yi masa daɗi to baya dakatawa sai ya kai ƙarshe. Yana cikin wannan hali na sa ne har aka zo lokacin da za'a yi naɗin wasu sabbin muƙamai a masarautar su ta garin Farin Duma. A wannan lokaci ne sarkin garin ya sa aka naɗa m...